25 Σεπτεμβρίου 1974 - Η νόμιμη επανέκδοση του Ριζοσπάστη

25η Σεπτέμβρη 1974

Ο «Ριζοσπάστης» μετά από 30 ολόκληρα χρόνια βαθιάς παρανομίας σαλπίζει νόμιμα πια τη φωνή του κόμματος της εργατικής τάξης. Ναι, η νομιμοποίηση του ΚΚΕ, η νόμιμη επανέκδοση του οργάνου της ΚΕ, του «Ριζοσπάστη», ήταν για τη δοσμένη χρονική στιγμή η μεγαλύτερη κατάκτηση των εργατών, όλου του λαού, μετά από πολύχρονους σκληρούς, κοινωνικοπολιτικούς αγώνες. Το προηγούμενο βράδυ εκατοντάδες αγωνιστές κατέκλυζαν την πλατεία Κάνιγγος, όπου είχε ανάψει ήδη η φωτισμένη επιγραφή, με τα τρία «ματωμένα», κατακόκκινα γράμματα: ΚΚΕ. Την επομένη το πρωί, σε όλα τα περίπτερα της χώρας, ο «Ρ» έδινε το δικό του «παρών». Στην πρώτη του σελίδα, πάνω πάνω, το χαιρετιστήριο της ΚΕ του Κόμματος, προς την εργατική τάξη, την αγροτιά, τους εργαζόμενους, όλο το λαό.

Μια καινούρια για το «Ριζοσπάστη», όπως και για το Κόμμα, για το λαϊκό κίνημα, περίοδος είχε ήδη αρχίσει. Η ασίγαστη δράση του Κόμματος όλ' αυτά τα χρόνια συνοδευόταν και από τη συνεχή έκδοση και κυκλοφορία του «Ριζοσπάστη». Πάντα ήταν αξεχώριστες οι πορείες τους. Στη νομιμότητα και στην παρανομία, στις ηρωικές εποχές της ανάτασης του εργατικού και λαϊκού κινήματος, αλλά και στις μεγάλες δυσκολίες, στους κατατρεγμούς και στις διώξεις, στα μπουντρούμια και στα ξερονήσια. Πάντα «παρών» το ΚΚΕ. Πάντα «παρών» και ο «Ριζοσπάστης». Πάντα ασυμβίβαστος και μαχητικός. Πάντα στο πλευρό της εργατικής τάξης και του λαού, με την αγωνιστική παρουσία του στα μέτωπα της ενημέρωσης, της μαζικής, ιδεολογικής και πολιτικής πάλης για έναν κόσμο χωρίς αδικία, χωρίς κοινωνικές ανισότητες και ταξική εκμετάλλευση.

Από το 1908 - Τα πρώτα χρόνια

Ο «Ριζοσπάστης» εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1908 και μάλιστα κυκλοφόρησε το πρώτο του φύλλο στις 21 Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου. Εκδότης του ο Γ. Φιλάρετος, «ο πατέρας της δημοκρατίας», όπως τον ονόμασαν στην εποχή του. Ο «Ριζοσπάστης» του Γ. Φιλάρετου, με υπότιτλο κάτω από το λογότυπο «Εφημερίς εθνική πολιτική και κοινωνική», σταμάτησε να εκδίδεται στις 18 Μάρτη 1911. Ηταν τότε εφημερίδα εβδομαδιαία. Ξανακυκλοφορούσε το 1916 στη Θεσσαλονίκη, σαν δισεβδομαδιαία εφημερίδα.

Από τον Γ. Φιλάρετο ζήτησε και πήρε τον τίτλο ο Γ. Πετσόπουλος, όταν αποφάσισε τη μεταφορά της εφημερίδας στην Αθήνα και την καθημερινή της έκδοση στα 1917. Ο Φιλάρετος έδωσε την άδεια, όντας βέβαιος, όπως έγραψε στην επιστολή του προς τον Πετσόπουλο, πως η εφημερίδα θα εξακολουθούσε να εξυπηρετεί τις δημοκρατικές ελευθερίες και τα εθνικά συμφέροντα.

Παράλληλα, όμως, εξέφραζε την ευχή να γράφεται ο «Ρ» στην καθαρεύουσα. Ο «Ρ», που δημοσίευσε την επιστολή αυτή του Φιλάρετου, έθεσε τότε, με μια υποσημείωση στο τέλος της, το ερώτημα: «Ερωτώμεν τον σεβαστόν φίλον και πατέρα της εν Ελλάδι δημοκρατικής κινήσεως: Δεν είναι επίσης δημοκρατικόν, άμα αγωνίζεται κανείς διά τον λαόν, να ζητεί και την επικράτησιν της δημοτικής γλώσσης;».

Ετσι, στις 23 Ιούλη 1917, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά ο «Ρ», «καθημερινός, πρωινός, τετρασέλιδος και πεντάλεπτος», όπως είχε προαναγγείλει από τις άλλες αθηναϊκές εφημερίδες, λίγες μέρες νωρίτερα, με διευθυντή τον Γ. Πετσόπουλο και αρχισυντάκτη τον Ν. Γιαννιό. Ανάμεσα στους πρώτους συνεργάτες του, γνωστοί δημοκράτες αγωνιστές της εποχής: Αριστοτέλης Σίδερης, Ν. Καστρινός, Κ. Σπανούδης, Μάρκος Αυγέρης, Ν. Ποριώτης, Γερ. Σπαταλάς, κ.ά.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του «Ρ» εκείνης της εποχής και αυτό που τον ξεχωρίζει από τις άλλες εφημερίδες είναι ότι από την αρχή της έκδοσής του καθιερώνει ειδικές στήλες για την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων της εργατικής τάξης, της ζωής της και δημοσιεύει καθημερινά εργατικές ειδήσεις. Αυτό το γεγονός αποτέλεσε και το πρώτο βήμα προσέγγισης του «Ρ» στην εργατική τάξη και το κίνημά της.

Η έκδοση του «Ριζοσπάστη», στα 1917, συμπίπτει με τις κοσμοϊστορικές και θυελλώδεις εξελίξεις στη Ρωσία, μετά την αστική επανάσταση του Φλεβάρη του 1917. Εξελίξεις, που προετοιμάσανε τη μεγάλη Οχτωβριανή Επανάσταση και τελικά τις «δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο». Αυτές, ακριβώς, οι εξελίξεις σημαδεύουν και τα πρώτα βήματα της εφημερίδας. Ο «Ρ» παρακολουθεί με συμπάθεια τα επαναστατικά αυτά γεγονότα και δημοσιεύει συχνά άρθρα, αφιερωμένα στις εξελίξεις που ξεδιπλώνονται στη Ρωσία, κατατοπίζοντας τους αναγνώστες του. Απ' αυτά ξεχωρίζουν τα άρθρα του Ν. Καστρινού και του Αρ. Σίδερη, που βλέπουν στην Οχτωβριανή Επανάσταση τον πυρσό, που θα φωτίσει με τη λάμψη του ολόκληρο τον κόσμο. Ταυτόχρονα, παρακολουθεί και τη σοσιαλιστική κίνηση στην Ελλάδα, τις προσπάθειες συνένωσης των σωματείων και εργατικών κέντρων σε Συνομοσπονδία, αλλά και τις προσπάθειες ίδρυσης Σοσιαλιστικού Κόμματος. Αλλωστε, ένα χρόνο μετά την έκδοσή του, το Νοέμβρη του 1918, ιδρύεται η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας και δέκα μέρες αργότερα το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας, το ΣΕΚΕ, μετέπειτα ΚΚΕ.

Μέχρι τότε, δεν είχε υιοθετήσει την ιδεολογία του επιστημονικού σοσιαλισμού, ήταν, όμως, η μόνη καθημερινή ελληνική εφημερίδα, που παρακολούθησε από κοντά τις εργασίες του Συνεδρίου για την ίδρυση του ΣΕΚΕ και, μάλιστα, δημοσίευσε όλα τα υλικά του. Υστερα από την ίδρυση του κόμματος του ελληνικού προλεταριάτου, υπερασπιζόταν με μεγαλύτερη συνέπεια τις ιδέες του επιστημονικού σοσιαλισμού.

Στις 23 Σεπτέμβρη του 1918, ο «Ριζοσπάστης» διακόπτει την έκδοσή του λόγω αποχώρησης του αρχισυντάκτη του Ν. Γιαννιού, ο οποίος διαφωνούσε με τη γραμμή της εφημερίδας και κυρίως με την προβολή των επαναστατικών γεγονότων στη Σοβιετική Ρωσία, την Οχτωβριανή Επανάσταση και την υπεράσπιση του πρώτου στον κόσμο εργατικού κράτους. Ξαναεκδίδεται λίγο αργότερα τον ίδιο χρόνο και συνεχίζει στην ίδια ρότα όπως πριν. Με συμπάθεια στο πρώτο στον κόσμο εργατικό κράτος και προβάλλοντας τη δραστήρια σοσιαλιστική κίνηση στην Ελλάδα και το εργατικό κίνημα.

Είναι δε χαρακτηριστικό το γεγονός πως όταν οι ιμπεριαλιστές παρασύρουν και την Ελλάδα στην αντισοβιετική πολεμική εκστρατεία στην Ουκρανία (αρχές 1919), ο «Ρ» τάχθηκε ενάντια σ' αυτήν, υπερασπιζόμενος με την αρθρογραφία του την ακεραιότητα και το απαραβίαστο του νεαρού τότε σοβιετικού κράτους των εργατών και των αγροτών.

Ετσι, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσης του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ), οι τύχες του «Ριζοσπάστη» δένονται με τις τύχες του Κόμματος της εργατικής τάξης. Και ξεκινά μια αδιάλειπτη ιστορική διαδρομή, αυτή του εργατικο-επαναστατικού κινήματος στην Ελλάδα, κρατά έως τις μέρες μας και συνεχίζει με αισιοδοξία στο μέλλον του λαού μας.

Σοσιαλιστική εφημερίς

Στις 15 Σεπτέμβρη 1919, η προμετωπίδα του «Ριζοσπάστη» έπαψε να γράφει «Εφημερίδα δημοκρατικών αρχών» κι έγραψε «Σοσιαλιστική εφημερίς». Δικαιολογώντας τη μεταβολή αυτή, ο «Ρ» εξηγούσε, μ' ένα μεγάλο ερμηνευτικό σχόλιο, ότι ο αγώνας για την προεδρευομένη δημοκρατία είχε πια ξεπεραστεί και οι ραγδαίες, νέες εξελίξεις, επιβάλλανε νέους προσανατολισμούς.

Η αλλαγή, βέβαια, δεν ήταν καθόλου τυχαία. Το Εθνικό Συμβούλιο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ), που είχε συνέλθει το Μάη του 1919, εκτιμώντας θετικά τους αγώνες και τις διαθέσεις του «Ρ» υπέρ του σοσιαλιστικού κινήματος, είχε αποφασίσει να θέσει την εφημερίδα κάτω από τον πολιτικό και οικονομικό έλεγχο του ΣΕΚΕ.

Στις 2 Ιούνη 1920, πραγματοποιείται ένα ακόμα βήμα του «Ρ», προς την ταύτισή του με το ΣΕΚΕ. Με απόφαση του 2ου Συνεδρίου του ΣΕΚΕ (5 - 12 Απρίλη 1920), η ΚΕ αναλαμβάνει επίσημα τον έλεγχο της πολιτικής της εφημερίδας. Ετσι, κάτω από τον τίτλο του, προστίθεται τώρα και η φράση: «Υπό τον πολιτικό έλεγχο της ΚΕ του ΣΕΚΕ». Αντιπρόσωπος του Κόμματος στο «Ρ» ορίστηκε ο Γιάννης Κορδάτος, δικηγόρος και μέλος της ΚΕ.

Ενα χρόνο αργότερα, τον Ιούλη του 1921, ο «Ρ» τοποθετεί και από τις δύο πλευρές του τίτλου του το σφυροδρέπανο, πλαισιωμένο από δυο στάχια. Από την 1η Αυγούστου γίνεται «το επίσημο όργανο του Σοσιαλιστικού Εργατικού (Κομμουνιστικού) Κόμματος της Ελλάδας και της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας». Ολοκληρώνεται έτσι η πορεία της μετατροπής του «Ρ» σε όργανο του Κόμματος της ελληνικής εργατικής τάξης. Είναι χαρακτηριστικό πως ο Γιάννης Πετσόπουλος, μέχρι τότε εκδότης και ιδιοκτήτης του «Ρ», στην επιστολή εκχώρησης της εφημερίδας στο Κόμμα, έγραφε: «Δεν επετρέπετο ν' αποτελεί η εφημερίς ιδιωτική επιχείρηση».

Από τη στιγμή αυτή αρχίζει ένα νέο, αποφασιστικής σημασίας στάδιο στην εξέλιξη του «Ρ». Η διαρκής ακατάλυτη σχέση του με το ΚΚΕ, αποκτώντας το χαρακτήρα που έχει μια εφημερίδα όργανο της ΚΕ του επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης και αναλαμβάνοντας το ρόλο που απορρέει από το χαρακτήρα της, προκειμένου να εκπληρώνει την αποστολή της: Γιατί η εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος «δεν είναι μόνο συλλογικός προπαγανδιστής και συλλογικός διαφωτιστής, μα και συλλογικός οργανωτής». Γι' αυτό και αξεχώριστος από τη δράση των κομμουνιστών.

Η 27χρονη παρανομία

Η ιστορία του «Ριζοσπάστη» ακολουθεί στα χνάρια της ιστορίας του ΚΚΕ και του επαναστατικού εργατικού κινήματος της Ελλάδας. Ετσι στη μεταπελευθερωτική ιστορία της Ελλάδας, μετά τη γερμανική κατοχή, το ντόπιο αστικό καθεστώς, προκειμένου να επιβάλει την ταξική του κυριαρχία, χρησιμοποίησε την επέμβαση του αγγλικού ιμπεριαλισμού το Δεκέμβρη του 1944 κατά του ΕΑΜικού κινήματος και του ΚΚΕ, ωθώντας στον εμφύλιο πόλεμο, όπως αργότερα και των Αμερικανών κατά του ΔΣΕ.

Σ' αυτές τις συνθήκες το αντιδραστικό αστικό καθεστώς απαγόρεψε και την έκδοση του «Ριζοσπάστη», στις 17 Οκτώβρη 1947. Ετσι ο «Ρίζος», όπως και το ΚΚΕ, πέρασε στην παρανομία. Για 27 ολόκληρα χρόνια. Ας δούμε τα γεγονότα αυτής της περιόδου.

Στις 17 Οκτώβρη του 1947, η κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη έδινε στη δημοσιότητα το ΛΑ΄ ψήφισμα, με το οποίο πρόσθετε στο διαβόητο Γ΄ ψήφισμα του 1946 μια σειρά άρθρα, σχετικά με «τα διά του Τύπου πραττόμενα αδικήματα».

Την επομένη μέρα, Σάββατο, 18 Οκτώβρη του 1947, ο «Ριζοσπάστης» κυκλοφόρησε με έναν κεντρικό πρωτοσέλιδο τίτλο, που έδειχνε ότι καταλάβαινε τις επιδιώξεις της κυβέρνησης να τον βγάλουν στην παρανομία...

«ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΔΙΕΤΑΞΑΝ ΧΘΕΣ ΟΜΑΔΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΥΣΗ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ», έγραφε ο πρώτος τίτλος. Οι «πλάγιοι τίτλοι» συμπλήρωναν: «Ο "ΕΘΝΙΚΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ" ΑΡΧΙΣΕ ΜΕ 11 ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - Ο ΣΟΦΟΥΛΙΚΟΣ ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΑΠΕΒΑΛΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ - Ο "ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ" ΑΚΛΟΝΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΑΛΞΗ».

Το σχετικό ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη», ανάμεσα στ' άλλα, έλεγε:

«Με κινηματογραφική ταχύτητα η κυβέρνηση κατά τη χθεσινή μέρα αποφάσισε να ολοκληρώσει τα μέτρα εναντίον του Τύπου της Αριστεράς. Κατήρτισε ψήφισμα, το "πέρασε" από το υπουργικό συμβούλιο και την επιτροπή εξουσιοδοτήσεως, πήρε "τηλεφωνικώς" την υπογραφή του Παύλου και το δημοσίευσε αυθημερόν στην "Εφημερίδα της Κυβερνήσεως"... Η σχετική απόφαση ελήφθη κατά τη σύσκεψη του κ. Σοφούλη με τους κ.κ. Κήλυ, επιτετραμμένο της Αμερικής, Νόρτον πρεσβευτή της Αγγλίας και Γκρίσγουολντ, που έγινε προχθές στο γραφείο του πρωθυπουργού. Στην ίδια σύσκεψη αποφασίστηκε και η εκτέλεση όλων των καταδικασμένων σε θάνατο Ελλήνων πατριωτών...».

Επίσης στο ίδιο φύλλο, στο πρωτοσέλιδο κεντρικό σχόλιο της εφημερίδας, αναφερόταν:

«Από χτες η κυβέρνηση Σοφούλη απέρριψε εντελώς το προσωπείο της κατευναστικής υποκρισίας και απεκάλυψε γυμνά τα πραγματικά της σχέδια. Σχέδια υπαγορευμένα ως την τελευταία λεπτομέρεια από τους Αμερικανούς. Σχέδια που συγκλίνουν στην αποκορύφωση της πολιτικής του εγκλήματος, του αίματος, του ωμού φασισμού. Εντελώς ξαφνικά ανακοινώθηκαν χθες δύο κυβερνητικές αποφάσεις που αποτελούν έναρξη της έμπρακτης εφαρμογής του "εθνικού συναγερμού". Η πρώτη αφορά τη "νόμιμη" δολοφονία στη Θεσσαλονίκη και στο Κιλκίς ένδεκα λαϊκών αγωνιστών καταδικασμένων σε θάνατο από τα έκτακτα στρατοδικεία, που αποτελεί απαρχή νέας αιματηρής δραστηριότητας των εκτελεστικών αποσπασμάτων. Η δεύτερη στρέφεται εναντίον του Τύπου της Αριστεράς με τη μορφή ψηφίσματος περί Τύπου, που σημαίνει ουσιαστικά κλείσιμο των μη υποταγμένων στην αμερικανοκρατία εφημερίδων του λαού και ειδικότερα του "Ριζοσπάστη", του "Ρίζου της Δευτέρας", της "Ελεύθερης Ελλάδας", της "Κομμουνιστικής Επιθεώρησης"...

Οι φύλακες γρηγορούν και ο "Ριζοσπάστης", που στάθηκε ακλόνητος στις επάλξεις του όταν αντιμετώπιζε τη φωτιά και το σίδερο της χιτλερικής και της αγγλικής κατοχής, δε θα υποστείλει ποτέ την τιμημένη σημαία του. Γιατί η σημαία του "Ριζοσπάστη" είναι σημαία του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Σημαία της Δημοκρατίας, της ελευθερίας, της Εθνικής ανεξαρτησίας. Δηλαδή, σημαία της Ελλάδας».

Αυτό το φύλλο του «Ριζοσπάστη» έμελλε να είναι το τελευταίο. Την ίδια μέρα τέθηκε εκτός νόμου με το υπ' αριθμόν 3219 βούλευμα «του Συμβουλίου των εν Αθήναις Εφετών».

Στο τελευταίο νόμιμο φύλλο του, της 18/10/1947, ο «Ριζοσπάστης» έδωσε την υπόσχεση ότι «δε θα υποστείλει ποτέ την τιμημένη σημαία του». Την υπόσχεση αυτή την κράτησε.

Στο διάστημα αυτό ο «Ρ» δε σταμάτησε να κυκλοφορεί. Ακόμη και μετά το 1949, όταν το Κόμμα και η εφημερίδα του πέρασαν στην πιο βαθιά παρανομία. Συνέχισε να κυκλοφορεί παράνομα, με μύριες όσες δυσκολίες και εμπόδια. Αλλοτε, σε αραιά διαστήματα, λόγω των σκληρών συνθηκών και μετά, επειδή το εργατικό κίνημα εκφράστηκε νόμιμα, με άλλη μορφή. Η παράνομη έκδοση και κυκλοφορία του «Ρ» ξανάγινε πυκνή και σε κανονικά σχεδόν χρονικά διαστήματα, στα χρόνια της εφτάχρονης στρατιωτικής δικτατορίας.

Ο «Ρ», έστω και δισέλιδος, πολλές φορές σε μικρό σχήμα, ξεσκέπαζε το στρατιωτικοφασιστικό χαρακτήρα του καθεστώτος της 21ης Απρίλη και τους Αμερικανούς εμπνευστές και οργανωτές του. Εμψύχωνε το λαό και τον ενθάρρυνε στην καθημερινή του αντιδικτατορική πάλη. Κατάγγελνε τα δημαγωγικά και τρομοκρατικά μέτρα της φασιστικής δικτατορίας και υπονόμευε την υπόστασή της. Οσο οι παράνομες οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, μέσα στο καθεστώς τρόμου και φοβίας, δυνάμωναν και πλάταιναν, τόσο διευρυνόταν και η κυκλοφορία του «Ρ», μέσα στην εργατική τάξη, τη νεολαία και το λαό.

Ετσι κυκλοφορούσε παράνομα για 27 ολόκληρα χρόνια, έως τις 25 Σεπτέμβρη 1974, που ξανακυκλοφόρησε νόμιμος πια και συνεχίζει σαν όργανο της ΚΕ του ΚΚΕ την ακούραστη μαχητική του δράση ως διαφωτιστής και προπαγανδιστής της πολιτικής και της ιδεολογίας του ΚΚΕ στην εργατική τάξη, στη νεολαία, στ' άλλα λαϊκά στρώματα, συμβάλλοντας στην οργάνωση της ταξικής πάλης για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για μια κοινωνία σοσιαλιστική - κομμουνιστική.

1974 

Προκειμένου να μπορέσει να επανεκδοθεί και να κυκλοφορήσει ο «Ριζοσπάστης» έπρεπε και τυπικά να εκλείψει η νομοθεσία με την οποία τόσο το ΚΚΕ όσο και η εφημερίδα του είχαν βγει εκτός αστικής νομιμότητας στα 1947. Αυτή η διαδικασία δεν έγινε αυτόματα τον Ιούλη του 1974 όταν η στρατιωτικοφασιστική δικτατορία ερχόμενη σε συμβιβασμό με τις αστικές πολιτικές δυνάμεις αντικαταστάθηκε από την πρώτη τότε κυβέρνηση Καραμανλή. Ο νόμος 509 του 1947 όπως και το Γ' Ψήφισμα ήταν σε ισχύ. Το ΚΚΕ βεβαίως προετοιμαζόταν γι' αυτή τη στιγμή μέσα στις τότε πολιτικές συνθήκες, με κρατικό μηχανισμό απότοκο των μετεμφυλιοπολεμικών καθεστώτων και φυσικά της χούντας, αλλά και σε συνθήκες έντονης ιδεολογικοπολιτικής διαπάλης με τη δεξιά οπορτουνιστική ομάδα, τα ηγετικά στελέχη της οποίας αφού δεν κατάφεραν να διαλύσουν το Κόμμα όπως είχαν σκοπό, το 1968 διαγράφτηκαν, διέσπασαν το ΚΚΕ και καπηλεύονταν τον τίτλο του προσθέτοντας στο τέλος και το προβοκατόρικο «Εσωτερικού». Επαιζαν έτσι το παιχνίδι του κατεστημένου που αιχμή της αντικομμουνιστικής του προπαγάνδας ήταν ότι το ΚΚΕ είναι ξενοκίνητο. Η ίδια ομάδα το ΚΚΕ το αποκαλούσε επίσης προβοκατόρικα «Εξωτερικού».

Η κατοχύρωση του τίτλου του «Ριζοσπάστη»

Απ' αυτή την οπορτουνιστική ομάδα υπήρχε ο κίνδυνος κατοχύρωσης του τίτλου του «Ριζοσπάστη» (νομική διαδικασία για τα έντυπα που διεκπεραιώνεται στο υπουργείο Εμπορίου), πριν ακόμη από την εξασφάλιση της αστικής νομιμότητας, ή ακόμη και παρεμπόδισης να κατοχυρωθεί ο τίτλος της εφημερίδας στο ΚΚΕ. Μ' αυτές τις σκέψεις, όπως αφηγείται ο σύντροφος Νίκανδρος Κεπέσης («Ρ» 23/9/1984, ένθετο «7 μέρες»), που μετέπειτα ήταν και ο πρώτος εκδότης του «Ριζοσπάστη», απευθύνθηκε στο ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος και πήρε την εντολή να κατοχυρώσει τον τίτλο. Ετσι κατοχυρώθηκε ο τίτλος του «Ριζοσπάστη» στις 9 Αυγούστου 1974 και ώρα 11.30 π.μ. με αριθμό σήματος 62584.

1977. Οι εργατικοί αγώνες, ακόμη και αν ξεσπούν σε μια μόνο επιχείρηση, σηματοδοτούν την αναγκαιότητα ανάπτυξης της ταξικής πάλης ολόκληρης της εργατικής τάξης. Οι εργάτες της ΛΑΡΚΟ μετά από 77 μέρες απεργίας γύρισαν νικητές στο εργοστάσιο

1979. Αφίσα για τα πέντε χρόνια νόμιμης επανέκδοσης του «Ρ»

1980. Η ασυδοσία των επιχειρηματιών φτάνει ως τη δολοφονία αγωνιστών, όταν πρόκειται να εμποδίσουν την ανάπτυξη των αγώνων, όταν φοβούνται για τα κέρδη τους. Το 1980 αυτό έγινε στην ΕΤΜΑ, όταν λεωφορείο της εταιρίας δολοφόνησε τη Σωτηρία Βασιλακοπούλου η οποία μοίραζε προκηρύξεις στους εργάτες καλώντας τους σε πανεργατική απεργία

1983. Το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εθνικές εκλογές το 1981 με συνθήματα «Εξω η Ελλάδα από το ΝΑΤΟ», «Εξω οι βάσεις του θανάτου», «Εξω από την ΕΟΚ», τη σημερινή ΕΕ, κοροϊδεύοντας τους απλούς ανθρώπους του μόχθου, αφού η πολιτική της κυβέρνησής του ήταν εντελώς αντίθετη. Ετσι, και στο ΝΑΤΟ έμεινε η Ελλάδα, και οι βάσεις συνεχίζουν να υπάρχουν, αλλά και η ενσωμάτωση στην ΕΟΚ προχώρησε. Εδώ ο «Ρ» καταγγέλλει ακριβώς αυτή την κυβερνητική απόφαση

1991. Από την πρώτη στιγμή της έναρξης των ιμπεριαλιστικών πολέμων το 1991 στον Περσικό Κόλπο, ο «Ρ» αποκαλύπτει ότι ο πόλεμος γίνεται για τη μοιρασιά του πετρελαίου, καλώντας για μέτωπο ενάντια στον ιμπεριαλισμό

31/12/1991: Είναι η επομένη μιας πολύ πικρής μέρας. Την προηγουμένη, η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο κατέβηκε από το Κρεμλίνο. Ο «Ριζοσπάστης» κυκλοφορεί με μια κόκκινη σημαία και στο πρώτο θέμα γράφει: «Ψηλά τη σημαία. Μπορεί να χάθηκε μια μεγάλη μάχη, αλλά θα κερδηθεί ο μεγάλος πόλεμος. Ο σοσιαλισμός θα νικήσει».

1996. Ο «Ριζοσπάστης» στην πρώτη γραμμή για την ενίσχυση των αγώνων και του δίκιου της φτωχής αγροτιάς

1999. Σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη του αντιιμπεριαλιστικού αντιπολεμικού κινήματος, αλλά και κατά της ενεργού συμμετοχής της ελληνικής κυβέρνησης στο μακελειό στα Βαλκάνια.

25/10/2000: Την ώρα που ο ισραηλινός στρατός έχει βάλει στο στόχαστρο ως και αμούστακα παιδιά, αντιπροσωπεία του ΚΚΕ με επικεφαλής την Γενική Γραμματέα, Αλέκα Παπαρήγα, επισκέπτεται τη Ραμάλα για να εκφράσει έμπρακτα την αλληλεγγύη στο λαό της Παλαιστίνης.

2001. Ο «Ρ» προβάλλει το μεγάλο συλλαλητήριο, την πρώτη μέρα του πολέμου, μετά τηντελευταία αμερικανοβρετανικήεπιδρομή στο Ιράκ

2004. Απέναντι στην προβολή των αξιών των χορηγών και των επιχειρηματιών και στην προσπάθεια να περάσουν στη λαϊκή συνείδηση ως εθνική υπόθεση οι Ολυμπιακοί Αγώνες, ο «Ρ» αποκαλύπτει τον πραγματικό τους χαρακτήρα και τις συνέπειες για τα λαϊκά στρώματα.

5/5/2010: Μέρα πανελλαδικής απεργίας, καθώς η κυβέρνηση κατέθεσε το νομοσχέδιο - δήμιο των εργατικών - λαϊκών κατακτήσεων. Το ΠΑΜΕ οργανώνει συγκεντρώσεις σε 68 πόλεις. Με μια συμβολική κίνηση ενάντια στα άγρια αντιλαϊκά μέτρα, οι κομμουνιστές σήκωσαν πανό στην Ακρόπολη με το σύνθημα: «Λαοί της Ευρώπης ξεσηκωθείτε». Κάλεσμα διεθνιστικής πάλης που διαδόθηκε σχεδόν αυτόματα στους άλλους λαούς.

2018: Το επετειακό πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ.

«Από το σκοτάδι στο φως»

«Καλώς ήρθες, καλώς βγήκες!... 

Σ' αγαπούσαμε από τότε που 'μαστε μικρά παιδιά 

κι ασπρομάλληδες μας βρήκες!... 

Ετρεξε ποτάμι το αίμα για μια στάλα λευτεριά!...

Ο λαός μας σ' έχει φέρει 

και στην κάθε σου γραμμούλα διψασμένος τη ρουφά. 

Από το 'να στ' άλλο χέρι, τόσα χρόνια... 

Πόσα χρόνια!... Σε διαβάζουμε κρυφά.

Καλώς όρισες σου γράφω. 

Σε καλωσορίζει η αγάπη και το μίσος σε μισεί. 

Πόσοι μπήκανε στον τάφο, για να βγει στο φως η αλήθεια 

και να ξαναβγείς κι εσύ!...

Ρίζο

σε καλωσορίζω!...».

«Ο Παλιός»

(Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην πρώτη σελίδα του πρώτου φύλλου του "Ριζοσπάστη" της νόμιμης επανέκδοσης στις 25 Σεπτέμβρη του 1974. Ο "Παλιός" που το υπογράφει ήταν ο Νίκος Οικονομίδης - Καισαριανιώτης αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, συντάκτης της στήλης «Εμμετρος Ρίζος». Η σχέση του με την εφημερίδα ξεκινά στο Λονδίνο, όπου το τότε παράνομο ΚΚΕ του ανέθεσε το παράνομο τυπογραφείο, όπου εκδιδόταν η εβδομαδιαία αντιδικτατορική εφημερίδα «Η Ελεύθερη Πατρίδα», που κυκλοφορούσε διεθνώς. Με την πτώση της Χούντας επέστρεψε στην Ελλάδα και συνδέθηκε αμέσως με το «Ριζοσπάστη»).

Πηγή: Ριζοσπάστης