Μαρία Δημητριάδη

Τραγουδώ από τη μέρα που γεννήθηκα.

Γεννήθηκε στον Ταύρο το 1951. Έβαλε το στίγμα της στο πολιτικό τραγούδι, ερμηνεύοντας μοναδικά στίχους κορυφαίων ποιητών και δημιουργίες μεγάλων Ελλήνων συνθετών. Στρατεύτηκε στο κομμάτι εκείνο της τέχνης που αφουγκράζεται, οραματίζεται, αντιστέκεται στην εκμετάλλευση και το σκοτάδι της καταπίεσης. Το ήθος, η ποιότητα, η αξιοπρεπής και αγωνιστική στάση της σφράγισαν τη ζωή της ασυμβίβαστης τραγουδίστριας με την υπέροχη φωνή, η οποία «έφυγε» πρόωρα από τη ζωή.

Το τεράστιο ταλέντο της και η ικανότητά της να φτάνει σε απίστευτα ερμηνευτικά βάθη, δίκαια την κατέταξαν ως μια από τις σημαντικότερες και εκφραστικότερες Ελληνίδες τραγουδίστριες. Κέρδισε επάξια το χαρακτηρισμό της δραματικής τραγουδίστριας, με την έννοια ότι κάθε νότα της είναι συνάμα και λυρική και επική.

Αυτό όμως που χαρακτηρίζει την Μαρία Δημητριάδη, πέρα από το ταλέντο της, που κατορθώνει ακόμα και τραγούδια που ηχογραφήθηκαν πριν από 40 χρόνια και παραπάνω να ακούγονται σαν να ηχογραφήθηκαν μόλις χτες, είναι ότι ταυτίστηκε με αυτό που ονομάζουμε πολιτικό τραγούδι. Με την τέχνη της επέλεξε να στρατευτεί στο πλευρό των καταπιεσμένων και αδικημένων. «Συναυλίες, απεργίες, συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, θέατρο, σινεμά, μπουάτ, φεστιβάλ», είναι όλα τα μέρη που, όπως αναφέρει η ίδια, τραγούδησε.

«Οι συνεργασίες μου είχαν πάντα και κάποιον άλλο λόγο, εκτός από τον καλλιτεχνικό. Υπήρχε ταύτιση, έστω σε κάποιο βαθμό, ιδεολογική, αισθητική. Και χωρίς να υπερηφανεύομαι δηλώνω ότι δεν έχω κάνει ποτέ ούτε μισή υποχώρηση στη δουλειά μου. Ούτε μισή! Και αυτό το πληρώνω. Υπήρξαν φορές που δεν είχα να καπνίσω τσιγάρο. Αλλά υποχώρηση δεν έχω κάνει. Ούτε μία καλημέρα δεν έχω πει σε κάποιον που δε θέλω να του την πω...».

Ξεκίνησε να τραγουδά από παιδί. Στα 16 της χρόνια έκανε δίσκο, τα «Κορίτσια στον Ηλιο» του Σταύρου Ξαρχάκου. Μετά ήρθαν ο «Ηλιος ο Πρώτος» και το «Χρονικό» του Γιάννη Μαρκόπουλου. Στο ενδιάμεσο είχε γνωρίσει τον Μίκη Θεοδωράκη, που τον είχαν σε κατ' οίκον περιορισμό. Κάνανε συνέχεια πρόβες... Δισκογραφεί το «Ενα πρωινό η Παναγιά μου» του Ξαρχάκου και μετά συναυλίες με τον Θεοδωράκη σε όλο τον κόσμο για δύο χρόνια. Ακολούθησαν δίσκοι της με τους Γιάννη Γλέζο, Νίκο Μαμαγκάκη. Ηδη, έχει γνωρίσει τον Θάνο Μικρούτσικο, που έπαιζε πιάνο σε μια μπουάτ, τους «Δον Κιχώτες». Μετά τη μεταπολίτευση (1975) κάνει και τον πρώτο του δίσκο, τα «Πολιτικά Τραγούδια», με τα οποία ξεκίνησε η δημιουργική συνεργασία τους. Ακολούθησαν η «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Φουέντε Οβεχούνα», «Τροπάρια για φονιάδες», «Τα τραγούδια της λευτεριάς». Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από την κασετίνα των οκτώ δίσκων με τα πολιτικά τραγούδια του συνθέτη που έβγαλε η «Λύρα», πριν από λίγα χρόνια, στους πέντε τραγουδάει μόνο η Μαρία Δημητριάδη. 

Τέλη Ιούλη με αρχές Αυγούστου του 1978 πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα της Κούβας, Αβάνα, το 11ο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών. 18500 χιλιάδες νέοι και νέες από 145 χώρες, που αντιπροσώπευαν 2000 οργανώσεις διαφόρων πολιτικών, ιδεολογικών και θρησκευτικών πεποιθήσεων, συγκεντρώθηκαν κάτω από τις σημαίες της αντιιμπεριαλιστικής αλληλεγγύης, της ειρήνης και της φιλίας και απολαμβάνοντας την φιλοξενία του κουβανικού λαού γνωρίστηκαν μεταξύ τους, αντάλλαξαν κουλτούρα και πολιτισμό και συζήτησαν για τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθώς και την προοπτική της πάλης τους για ένα καλύτερο παρόν και μέλλον. Στην ελληνική αντιπροσωπεία που ταξίδεψε στην Κούβα συμμετείχαν και καλλιτέχνες, ανάμεσα στους οποίους οι ερμηνεύτριες Μαρία Δημητριάδη και Μαρία Φαραντούρη και ο μουσικοσυνθέτης και δεξιοτέχνης της κιθάρας Νότης Μαυρουδής.

Μετά από κάποια χρόνια, κάνει πάλι συναυλίες με τον Μίκη, τον Μαρκόπουλο. Δισκογραφικά συνέχισε με το «Δελτίο καιρού», με τραγούδια πολλών συνθετών σε πρώτη εκτέλεση, τα «Λιανοτράγουδα» του Θεοδωράκη, τον πρώτο δίσκο του Γιώργου Σταυριανού, την «Ελένη» του Χατζιδάκι, το «Εμπάργκο» του Μικρούτσικου, με άλλους τραγουδιστές, κ.ά. Μετά από το '90 - '91 και δύο πολύ μεγάλες περιοδείες με τον Μίκη, άρχισε να αποτραβιέται. Ακολούθησαν δύο χρόνια δουλειάς της στο Βελιγράδι, την περίοδο του εμπάργκο. Εκανε συναυλίες κι ένα δίσκο, τα έσοδα του οποίου, με τη βοήθεια του υπουργείου Πολιτισμού της πρώην Γιουγκοσλαβίας, πήγαν για τους πρόσφυγες. Δύο χρόνια πηγαινοερχόταν στη Γιουγκοσλαβία. Τελευταία δισκογραφική της δουλειά ήταν οι «Δον Κιχώτες» των Παρασκευά Καρασούλου (στίχοι) και Θοδωρή Οικονόμου (μουσική). Οπως έλεγε, πολύ σημαντική ήταν η στιγμή της γνωριμίας της με τον Μίκη Θεοδωράκη, που από μικρό παιδάκι και λόγω οικογένειας ήταν το ίνδαλμά της. Επίσης, η συνεργασία της με τον Θάνο Μικρούτσικο και η γνωριμία της με τον Μάνο Χατζιδάκι.

Οσο για το «πολιτική τραγουδίστρια»... κι αυτό το «πληρώθηκε» με ποικίλους τρόπους: «Μου έβαλαν την ετικέτα πολιτική τραγουδίστρια για κακό, τις εποχές που το πολιτικό τραγούδι ήταν υπό διωγμόν. Τις δεκαετίες '70 - '80 μέχρι αυγά στο κεφάλι έφαγα από διάφορους αντιδραστικούς. Στο Κιλκίς μάς πετούσαν πέτρες (...) Κάναμε πολιτική δουλειά, καθώς οι συναυλίες μας δεν ήταν μόνο καλλιτεχνικά γεγονότα αλλά και μέσο πάλης. Πηγαίναμε στη Λάρυμνα πρωί πρωί, χειμώνα, σε ένα σινεμά καλοκαιρινό και τραγουδούσαμε. Κάθε Κυριακή πρωί τραγουδούσαμε σε κινηματογράφους της Αθήνας για απεργούς, παρόλο το ξενύχτι της προηγούμενης νύχτας στις μπουάτ. Το "πολιτική τραγουδίστρια" σήμαινε λοιπόν μέσα στα γεγονότα (...) Ομως, μετά το '80 έγινε βρισιά. Δηλαδή, εσύ είσαι πολιτική τραγουδίστρια, έξω από εδώ. Δε θα τραγουδήσεις άλλο, τελείωσες. Κι έχανα το τρένο της ευκολίας, του να ελίσσεσαι...».

Η Μαρία Δημητριάδη ήταν αδερφή της Αφροδίτης Μάνου και πρώτη σύζυγος του παρουσιαστή και μουσικού Ανδρέα Μικρούτσικου, με τον οποίο γνωρίστηκε κατά τη διάρκεια των γεγονότων του Πολυτεχνείου όντας και οι δύο μέλη του παράνομου τότε ΕΚΚΕ. Μαζί απέκτησαν ένα γιο, τον Στέργιο, χάριν του οποίου είχε αποσυρθεί από τη δισκογραφία. Υπήρξε επίσης στη δεκαετία 70 δημοτικός σύμβουλος στον δήμο Ταύρου. Απεβίωσε στις 7 Ιανουαρίου του 2009 στο νοσοκομείο '"Ευαγγελισμός", όπου είχε εισαχθεί για σπάνια πνευμονική νόσο. 

Πηγή: enikos, rizospastis.gr, atexnos.gr