Κασόνα Αλεχάντρο (Casona Alejandro)

Βιογραφία:

Ισπανός θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, ο οποίος ανήκει στην γενιά του ’27. Τα ενδιαφέροντά του ήσαν στραμμένα σ’ ένα θέατρο για τα παιδιά και τη διαπαιδαγώγηση του λαού. Και γι’ αυτό, στο ξεκίνημά του, δημιούργησε μια θεατρική ομάδα για παιδιά και από το 1931 ήταν υπεύθυνος σ’ ένα περιοδεύοντα θίασο, το Teatro del Pueblo, μέχρι που αυτοεξορίστηκε στη Γαλλία, κι αργότερα σε Κεντρική και Λατινική Αμερική.

Ο Αλεχάντρο Κασόνα γεννήθηκε το 1903 σ’ ένα χωριό των Αστουριών. Ήταν Δημοκρατικός και φίλος με τον Λόρκα. Οι δυο τους πρόσφεραν στο θέατρο έργα, που τα χαρακτηρίζουν υψηλή έμπνευση, άρτια τεχνική και ανανεωτικές τάσεις. Εργάστηκαν με αυταπάρνηση και πάθος για τη διάδοση του θεάτρου στο λαό, ακολουθώντας την παράδοση των θιάσων του χρυσού ισπανικού αιώνα. Ο Λόρκα με την περίφημη “Μπαράκα” του και ο Κασόνα, από το ’31 έως το ’36, διευθύνοντας ένα θίασο σπουδαστών και δίνοντας πάνω από τριακόσιες παραστάσεις σε μικρές πόλεις και χωριά, όπου οι περισσότεροι από τους κατοίκους δεν είχαν ποτέ δει θέατρο. Το 1932 τιμήθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ισπανικής Ακαδημίας και το 1933 με το Βραβείο Λόπε ντε Βέγκα.

Το 1936 στο σπίτι της μεγάλης πρωταγωνίστριας Μαργαρίτας Ξίργκου, ο Κασόνα, ο Λόρκα και κάμποσοι συγγραφείς, ηθοποιοί, καλλιτέχνες, όταν πλέον συνειδητοποίησαν ότι ο πόλεμος δε θα αφήσει τόπο για το θέατρο, αποφάσισαν τη μετάβασή τους στη Νότιο Αμερική. Ο Λόρκα, ωστόσο, έμεινε στην Ισπανία όπου έμελλε και να πεθάνει. Ο Κασόνα έφυγε για το Μπουένος Άιρες, όπου και έγραψε τα περισσότερα από τα έργα του, τα οποία σκηνοθέτησε τις περισσότερες φορές ο ίδιος. Εκεί γνώρισε μεγάλη επιτυχία και έγινε γνωστός σε Αμερική και Ευρώπη, λαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, διακρίσεις όπως το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας και το Βραβείο Θεάτρου Lope de Vega της Ισπανίας. Πέθανε το 1965 στη Μαδρίτη, όπου είχε επιστρέψει ύστερα από 26 χρόνια αυτοεξορίας.

Γράφει ο ίδιος: «Εκτός από το  θέατρο, τα καλύτερα χρόνια της νιότης μου ήταν εκείνα που δούλεψα για να οργανώσω παραστάσεις με το “Λαϊκό Θέατρο”, σε μικρά χωριά κι απομακρυσμένες πολιτείες της πατρίδας μου. Εκεί όπου οι γεωργοί και οι εργάτες της γης δεν είχαν την ευκολία να ιδούνε θέατρο. Την εργασία αυτή την έκανα παράλληλα με τον αγαπημένο μου φίλο Γκαρθία Λόρκα, που κι εκείνος με το θεατράκι του, τη “Μπαράκα”, γύριζε με τους φοιτητές στην άλλη άκρη της Ισπανίας, στο νοτιά, και την Καστίλια, για να παραστήσει τα έργα των μεγάλων μας Λόπε ντε Βέγα, Καλντερόν, Λόπε ντε Ρουέδα, τους παλιούς μας μύθους και τα έπη μας…»

(Απόσπασμα επιστολής του Κασόνα από το Μπουένος Άιρες που ζούσε -1957- στην Ιουλία Ιατρίδη, μεταφράστρια της Κυράς της Αυγής).

Εργα του: 

Η αγκυροβολημένη Σειρήνα [La Sirena varada, 1934),

Η Νατάσα μας [Nuestra Natacha, 1936), 

Otra vez el diablo (1935), 

Romance en tre noches και Απαγορεύονται οι αυτοκτονίες την άνοιξη [Prohibido suicidarse en primavera, 1938), 

La Dama del alba retablo (1944), 

Βάρκα δίχως ψαρά [La barca sin pescador, 1945), 

Los Arboles mueren de pié (1949), 

Η τρίτη λέξη [La tercera palabra, 1953). 

Το Έγκλημα του λόρδου Αρθούρου είναι εμπνευσμένο από ένα διήγημα του Όσκαρ Ουάιλντ. 

Το σπίτι με τα εφτά μπαλκόνια, 

Τα δέντρα πεθαίνουν όρθια, 

Η κυρά της αυγής, 

Η Τρίτη λέξη, 

Η μυλωνού του Άρκος, 

Επτά κραυγές στη θάλασσα, 

Δόνια Ινές, 

Το στέμμα του έρωτα και του θανάτου, 

Το στερνό καράβι.

Τα δέντρα πεθαίνουν όρθια - Παρουσίαση του έργου

Το ‘‘ζωτικό ψεύδος’’ αποτελεί τη βάση του έργου –του παιχνιδιού− που ο συγγραφέας επιχειρεί ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα. Ο συγγραφέας αναζητά την έξαρση σ’ έναν κόσμο αυταπάτης, που θα γιατρέψει την απογοήτευση και τη δυστυχία μιας ανελέητης πραγματικότητας. Ο Μαυρίκιος, ο πρωταγωνιστής, εκφράζει τη σκέψη του δραματουργού με πολύ συγκεκριμένο τρόπο όταν λέει ‘‘Για τις αρρώστιες του κορμιού πολλοί ασχολούνται. Αλλά ποιος σκέφτηκε αυτούς που πεθαίνουν χωρίς μιαν ωραία ανάμνηση; Αυτούς που δεν είδαν να πραγματοποιείται ούτε ένα όνειρο;’ ’

Στο έργο αυτό του Κασόνα, που εναρμονίζεται τόσο επιτυχημένα η πραγματικότητα με τη φαντασία ή η αλήθεια με το ψέμα, το βάρος δεν πέφτει όλο στους χαρακτήρες όσο στη βαθύτερη έννοια που θέλει να δώσει ο συγγραφέας, σ’ ένα μήνυμα αισιοδοξίας για την αγάπη και την καλοσύνη.

Το βιβλίο "Τα δέντρα πεθαίνουν όρθια" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δωδώνη

Αποφθέγματα:

Εκείνη δεν σε χρειάζεται. Έχει την ανάμνησή σου, που αξίζει περισσότερο από εσένα.

Τα δέντρα πεθαίνουν όρθια

Αν μιλάς λίγο αλλά άσχημα, λες πάρα πολλά.

Πηγή: timesnews.gr, culturenow.gr, gnomikologikon.gr, dodonipublications.gr